تعریف

نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه (Preventive Maintenance) نوعی از تعمیرات است که به شکل منظم بر روی قطعه ای از تجهیزات صورت می گیرد تا احتمال از کار افتادن آن را کاهش دهد. این نوع از تعمیرات زمانی که تجهیزات هنوز در حال کار کردن هستند صورت می گیرند تا مبادا به شکل غیر منتظره از کار نیافتد. این استراتژی تعمیر و نگهداری از لحاظ پیچیدگی چیزی بین سیستم تعمیر و نگهداری واکنشی / اضطراری (که پس از وقوع خرابی صورت میگیرد) و نگهداری و نگهداری و تعمیرات

نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه (Preventive Maintanance)

هزینه‏ های نگهداری و تعمیرات، در مجموع، بخش عمده‏ای از هزینه ‏های تولید را در برمی‏گیرد. با توجه به نوع صنعت مورد بررسی، این هزینه چیزی حدود ۱۵ تا ۶۰ درصد هزینه محصول تولید شده را در بر می‏گیرد. تحقیقات نشان داده‌است که حدود ۳۳ سنت از هر دلار که برای فعالیت‏های نگهداری و تعمیرات هزینه می‏شود، مربوط به فعالیت‏های غیر ضروری در حوزه نگهداری و تعمیرات می‏باشد این در حالی است که صنایع آمریکا سالانه حدود ۲۰۰ بیلیون دلار برای نگهداری و تعمیرات تجهیزات خود هزینه می‏نمایند. این بدان معنی است که مدیریت صحیح فرآیند نگهداری و تعمیرات، سالانه، ۶۰ بیلیون دلار صرفه جویی در این حوزه را به همراه خواهد داشت. [۲] ژاپنی‏ ها با درک اهمیت ویژه‏ای که در مدیریت فرآیند نگهداری و تعمیرات در سیستم‏های تولیدی احساس می‏کردند، اقدام به طراحی سیستم‏های مختلف نگهداری و تعمیرات، از جمله TPM نمودند و آن را به عنوان یکی از زیر سیستم‏های سه گانه تولید ناب به جهان معرفی نمودند

اهداف اصلی

• بیشینه کردن دوره عمر مفید تجهیزات و ماشین آلات.
• بیشینه کردن قابلیت اطمینان تجهیزات و ماشین آلات.
• بیشینه کردن کارایی کلی تجهیزات.
• کمینه کردن تعمیرات اتفاقی تجهیزات و ماشین آلات.
• - جلوگيري از توسعه عيوب و نقايص. - بر طرف كردن نواقص و معايب جزئي قبل از احتياج به تعميرات كلي . - جلو گيري از وقفه در عمليات توليد از طريق تعويض قطعات فرسوده قبل از شكستگي و از كار انداختن دستگاه. - كاهش توقفهاي توليد و جلوگيري از زيانهاي ناشي از وقفه در كار. - صرفه جويي در نيروي انساني بعلت تقليل عمليات تعميراتي. - استفاده بهتر از كاركنان قسمت نصب و تعميرات. - كاهش تعميرات كلي و تكرار. - كاهش در مصرف لوازم يدكي و تقليل هزينه مربوطه. - كاهش در حجم مقدار محصول نامرغوب و افزايش مرغوبيت محصولات. - ازدياد طول عمر ماشين آلات و صرفه جويي در خريد ماشينهاي جديد. - تشخيص نوع عملكرد ماشين آلات و تعيين هزينه هاي تعميراتي مربوطه به منظور تصميم گيري در مورد تهيه و انتخاب ماشينهاي جديد. - افزايش راندمان توليدي ماشين آلات و كاهش هزينه هاي توليد.
• کمینه کردن هزینه‌های توقفات خطوط تولیدبر اثر خرابیهای دستگاه

انواع سیاستها و روشهای نگهداری و تعمیرات

• نگهداری و تعمیرات اضطراری یا Emergency Maintenance به اختصار EM: در این روش , تعمیر تجهیز بعد از اولین خرابی به وجود آمده در تجهیز صورت می‌گیرد.
• نگهداری و تعمیرات اصلاحی یا Corrective Maintenance به اختصار CM: در این روش , بعد از بوجود آمدن علائمی از عیب که منجر به توقف تجهیز نشده برنامه ریزی خاصی صورت می‌گیرد تا در زمان مناسب تجهیز رفع عیب شده و به حالت اولیه خود باز گردد.
• نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه یا Preventive Maintenance به اختصار PM: در این روش , نگهداری از تجهیزات در پریودهای زمانی خاص و بر اساس زمانبندی مشخص صورت می‌گیرد.
• نگهداری و تعمیرات پیشگویانه یا predictive maintenance به اختصار PDM: در این روش در بازه‌های زمانی معین تعدادی از پارامترهای تجهیرات اندازه‌گیری می‌شود و بر اساس این داده‌ها برای تعمیر و یا تعویض قطعات و تجهیزات تصمیم‌گیری می‌شود.

انواع سيستم هاي تعميراتي نقش قسمت تعميرات تنها تعمير دستگاه هاي خراب نمي باشد بلكه بايد متباً در فواصل مشخص دستگاه ها را بازديد كند, روغنكاري نمائيد, صورت لوازم يدكي و احتياجات را تنظيم نموده و برنامه هاي تعميرات اساسي و تعميرات غير اساسي را پي ريزي كند. تمام اين عمليات را به نحوي انجام دهد كه مزاحمتي براي جريان توليد پيش نياورد(يا بحداقل پيش بياورد). كيفيت و ظرفيت كاركنان قسمت تعميرات بايد تا حدي باشد كه قسمت بتواند وظايف خود را حتي در شرايط مشكل زيادي كار نيز تحميل كند. تنظيم هاي عادي دستگاه را انجام دهد, به تعميرات اساسي و غير اساسي دستگاه ها برسد بالاخره اگر تغيير در محل و جابجا كردن ماشين نيز پيش بيايد آنرا نيز انجام دهد. حالت ايدآل آن است كه اصولاً خرابي پيش نيايد و خراباندن دستگاه ها جز آنچه در برنامه كلي پيش بيني گرديده لازم نشود, بدون شك رسيدن به اين حالت ايده آل امر بسيار مشكل و در بعضي مواقع غير ممكن است.

تعمیرات پیشگویانه است.

نمونه هایی از تعمیرات پیشگیرانه

نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه را می توان بر مبنای زمان یا نوع استفاده برنامه ریزی کرد. در ادامه نگاهی به نمونه های مختلف این نوع از تعمیرات می پردازیم :

نگهداری و تعمیرات مبتنی بر زمان

یک مثال ساده نگهداری پیشگیرانه مبتنی بر زمان به بازرسی منظم یک قطعه حیاتی از تجهیزات اشاره دارد که به شدت در بروز خرابی و از کارافتادگی دستگاه موثر است.

برای نمونه، بر حسب تجربه (اندازه‌گیری‌های مداوم) می‌دانیم که یک قطعه مشخص، پس گذشت 3 ماه و 10 روز (5 روز کمتر و بیشتر) خراب می‌شود و باعث از کارافتادگی خط تولید می‌شود، برای اینکه از این توقف تولید جلوگیری شود، توصیه می‌شود قطعه مورد نظر را هر سه ماه یکبار تعویض شود، حتا اگر هنوز قطعه سالم باشد!

البته ذکر این نکته مهم است که برای این تعویض قطعه پیش از خرابی، توجیه اقتصادی وجود داشته باشد. به عبارتی برای مثال باید هزینه قطعه جدید به همراه هزینه کار متخصص، از هزینه توقف تولید کمتر باشد.

نگهداری و تعمیرات مبتنی بر استفاده

این تعمیرات بعد از میزان مشخصی کیلومتر، ساعت یا چرخه تولید انجام می شود. به عنوان مثال می توان به موتور ماشین اشاره کرد که هر 10000 کیلومتر باید سرویس شود.

بهترین زمان برای استفاده از نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه چه زمانی است؟

از جمله دارایی هایی که برای نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه مناسب است می توان به موارد زیر اشاره کرد :

• قطعه ای که یک عملکرد عملیاتی حیاتی داشته باشد.
• حالتی از خرابی یا از کار افتادگی را داشته باشد که از طریق تعمیرات منظم قابل پیشگیری باشد (و پیشروی نکند).
• احتمال خرابی یا از ار افتادگی در آن به مرور زمان یا با استفاده بیشتر وجود داشته باشد.

در عین حال مواردی هستند که کاربرد تعمیرات و نگهداری پیشگیرانه در آنها مناسب نیست :

• مواردی که خرابی آنها تصادفی بوده و ربطی به عملیات تعمیرات و نگهداری ندارد. (مانند بردهای الکترونیکی)
• قطعاتی که یک عمل حیاتی انجام نمی دهند.

مزایای تعمیرات و نگهداری پیشگیرانه

مقایسه با استراتژی های با پیچیدگی کمتر

برنامه ریزی بزرگترین مزیت یک برنامه تعمیر و نگهداری پیشگیرانه نسبت به استراتژی های ساده تر دیگر است. تعمیرات واکنشی (تعمیرات اضطراری) و برنامه ریزی نشده هزینه های سربار زیادی به بار می آورند که از طریق برنامه ریزی قابل پیشگیری می باشند. از جمله هزینه های تعمیرات پیش بینی نشده عبارتند از هزینه تولید از دست رفته، هزینه های بالاتر قطعات و هزینه ارسال آنان و همچنین زمان صرف شده برای پاسخ به شرایط اضطراری و تشخیص خطاهای تجهیزات از کار افتاده. تعمیرات و نگهداری برنامه ریزی نشده هزینه ای سه تا نه برابر بیشتر از تعمیرات برنامه ریزی شده دارد. زمانی که تعمیرات و نگهداری برنامه ریزی شده باشد هر کدام از این هزینه ها قابل کاهش هستند.

می توان زمان خاموشی تجهیزات برای تعمیرات را به زمانی که کارخانه هم تعطیل است موکول کرد و پیش از خاموش کردن ماشین آلات کلیه تجهیزات و قطعات مورد نیاز و همچنین پرسنل را آماده نمود تا زمان لازم برای تعمیرات به حداقل برسد. همه این موارد دست به دست هم می دهند و هزینه کلی تعمیرات و نگهداری را کاهش می دهند. از آنجایی که در این روش تجهیزات نسبت به سایر استراتژی ها کمتر خراب می شوند، ایمنی نیز افزایش می یابد.

مقایسه با استراتژی های پیچیده تر

این نوع از تعمیرات و نگهداری نیازی به بازرسی مبتنی بر شرایط ندارند. تعمیرات پیشگیرانه نیاز و به دنبال آن هزینه اجرا و تحلیل داده های حاصل از بازرسی در شرایط مختلف و تفسیر نتایج آن را حذف می کنند. این استراتژی همچنین نیاز به تجهیزات لازم برای بازرسی در شرایط مختلف را کاهش می دهد.

معایب تعمیرات و نگهداری پیشگیرانه

مقایسه با استراتژی های با پیچیدگی کمتر

برخلاف تعمیرات اضطراری (تعمیرات واکنشی)، تعمیرات پیشگیرانه نیازمند برنامه ریزی هستند. و این یعنی سرمایه و منابع اضافی که استراتژی های ساده تر تعمیر و نگهداری نیازی به آن ندارند. در برنامه های پیشگیرانه تعمیر و نگهداری ممکن است تعمیرات بیش از نیاز رخ دهند. و تا زمانی که به یک تناوب بهینه برای به حداقل رساندن تعمیرات دست پیدا نکنیم تعداد تکرار این تعمیرات ممکن بیش از حد یا کمتر از میزان مورد نیاز باشد.

مقایسه با استراتژی های پیچیده تر

تناوب و تکرار تعمیرات پیشگیرانه به احتمال زیاد بالا است. این تکرار بیش از اندازه را می توان بدون فدا کردن قابلیت اعتماد از طریق بازرسی در شرایط و تحلیل های حاصل از آن کاهش داد. کاهش تکرار تعمیرات، هزینه های اضافی مربوط به برگزاری بازرسی های مبتنی بر شرایط را جبران می کند.